بلاک چین درحقیقت مدیریت دیتا بیس های غیرمتمرکزاست. به عبارت ساده تر، بلاک چین یک دفترکل می باشد که کلیه تراکنش قراردادهای هوشمند وکاربران خود را ، معمولا با دریافت هزینه ، ثبت و ذخیره می کند. کنترل برعملکرد کاربران و جلوگیری از هرنوع اشتباه و تقلب درتراکنش ها، معمولا وظیفه افراد و مجموعه های داوطلبی از سراسر دنیا می باشد. مثلا این افراد در شبکه بیت کوین ، استخراج کننده یا ماینر(۱) نامیده می شوند.
دریک شبکه بلاک چین وقتی تعدادی تراکنش (درسراسرجهان) انجام شد، مثلا بعد از چند دقیقه
و یا .....یک بلاک (۲) ازاطلاعات برای ثبت و راستی آزمایی توسط افراد داوطلب، تولید می شود. این افراد با یک روش ریاضی پیچیده ( که البته توسط پردازنده های کامپیوتری انجام می شود) فقط اطلاعات صحیح در بلاک مذکور را تائید می کنند و این اطلاعات بصورت یک بلاک مستقل ، برای همیشه و بدون تغییر، درآن شبکه ذخیره می شود.
این روش ریاضی پیچیده ، اصل و پایه تکنولوژی بلاک چین می باشد. شما می توانید جزئیات این روش ریاضی را دراینترنت ، به زبان انگلیسی و حتی فارسی ، مطالعه کنید. تمام این عملیات ریاضی توسط نرم افزارهایی انجام می شود که روی پردازنده های بسیار قوی کامپیوتری اجرا می شوند و متاسفانه مصرف برق زیادی هم دارند. اشخاص داوطلب و ماینر، صرفا مالکین و اپراتورهای این کامپیوترها هستند.
نام بلاک چین ، اشاره به انبوهی ازهمین بلاک های اطلاعات است که پشت سرهم و زنجیروار درشبکه ذخیره می شوند. حلقه زنجیر واتصال این بلاک ها به هم ، نوعی از توابع ریاضی می باشند که کوچکترین دستکاری اطلاعات بلاک ها را ، حتی درآینده غیرممکن می کند.
ضمنا باید توجه داشت محل و جای فیزیکی که ، اطلاعات بلاک ها ذخیره می شود ، غیرمتمرکز است و هارد همه نودهای شبکه را شامل می شود. نودهای شبکه شامل همین داوطلب ها ، کسانی که قرارداد هوشمند را در شبکه اجرا می کنند و ..... می باشد.
پروتکل های شبکه های بلاک چین بسیارمتفاوت هستند و تعریف نودها و ارتباط نودها در شبکه های مختلف ، جزئیات مخصوص خود را دارد. حتی گاهی هارد کاربران عادی شبکه ، که فقط تراکنشی را روی شبکه انجام می دهند نیزبرای ذخیره و راستی آزمایی اطلاعات ، استفاده می شود. ضمنا نحوه محاسبه درآمد افراد داوطلب هم ، درهر شبکه بلاک چین متفاوت است ولی معمولا ، مجموع هزینه هایی که کاربران برای ثبت هر تراکنش پرداخت می کنند را (حداقل) شامل می شود.
اما به عنوان مثال دربلاک چین بیت کوین ، پس از ثبت و راستی آزمایی هربلاک جدید ازاطلاعات ، بصورت خودکار چند بیت کوین نیزبعنوان جایزه درشبکه تولید شده و تحویل کسانی می شود که ثبت و راستی آزمایی آن بلاک ازاطلاعات را تکمیل کرده اند. به همین دلیل به آنها ماینر و یا استخراج کننده می گویند ، چون کارآنها باعث تولید و استخراج بیت کوین جدید در شبکه شده است. به هرحال دراین سال ها دستمزد ماینرها در حدی بوده که همیشه استقبال و مشارکت برای انجام این کار وجود داشته است و این موضوع یکی از مهمترین دلایل زنده ماندن یک شبکه بلاک چین است.
اگر درابتدای کار، درشبکه بیت کوین این جایزه وجود نداشت ، شاید مجموع هزینه ثبت تراکنش کاربران ، انگیزه کافی برای داوطلبان ایجاد نمی کرد. البته درپروتکل شبکه بیت کوین ، پیش بینی شده که بیت کوین های جایزه ، به تدریج کاهش می یابند و مجموعا بیش از بیست و یک میلیون بیت کوین، دردنیا تولید نخواهد شد. تا امروز حدود هشتاد درصد این تعداد، استخراج شده است و پس از استخراج بیست و یک میلیون بیت کوین ، بعنوان دستمزد و مطابق پروتکل، ماینرها احتمالا فقط هزینه ثبت تراکنش کاربران را دریافت خواهند کرد. البته احتمالا با پیشرفت پردازنده ها و همچنین رشد قیمت بیت کوین، این مبلغ نیزمناسب خواهد بود.
یکی از سوالاتی که گاهی مطرح می شود این است که ، آیا ارتباطی بین شبکه های بلاک چین ، می توان برقرار نمود؟ مثلا امکان تبادل دو رمزارز ، بین شبکه اصلی خودشان وجود دارد ؟ درجواب باید گفت ، با اینکه همه شبکه های بلاک چین به نوعی غیر متمرکز هستند و شامل نودهای فراوانی هستند ولی نمی توانند نود مشترک داشته باشند و فعلا همه شبکه های بلاک چین ، کاملا مستقل هستند.
البته اشخاص و شرکت های مختلفی روی موضوع تبادل رمز ارزها کارمی کنند و حتی اخیرا شرکت «ون چین» روشی را برای انجام تبادل ارائه داد. البته اگر روش مذکور را به دقت بررسی کنید، ارتباط واقعی درداخل شبکه ها انجام نمی شود بلکه بازهم استقلال شبکه ها حفظ شده و تبادل (شبیه یک صرافی ویژه) درخارج شبکه ها رخ می دهد.
و کلام آخر
گفته می شود بزودی ، بلاک چین ، هوش مصنوعی ، اینترنت اشیا و..... دنیا را متحول خواهند کرد. اگر حتی نخواهیم اسم تحول را براین تکنولوژی ها بگذاریم ، ناچاریم بپذیریم این دستاوردها ، برای هیچ جامعه ای دردنیای امروز، قابل چشم پوشی نیستند.
البته درحوزه تکنولوژی بلاک چین (که عمده بحث این مقاله بود) ایرانی های زیادی فعال شده اند ولی متاسفانه تمرکز این افراد بیشتر روی خرید و فروش رمزارزها و همچنین ماینینگ و درآمدهایی از این نوع است. و کمتر فعالیتی روی قراردادهای هوشمند و حتی «آی سی او» ها و توکن های اختصاصی ، شاهد هستیم.
همانطورکه قبلا ذکر شد، موضوعاتی از قبیل قرادادهای هوشمند، در پروژه های بین رشته ای توسعه می بابند و ابزاری هستند که علوم کامپیوتری دراختیار بقیه رشته ها قرارداده است. به هرحال امیدواریم همه شاخه های مهندسی در ایران، بتوانند بزودی بهره مناسبی از این دستاورد، نصیب خود کنند. ضمنا به اساتید دانشگاهی و مخصوصا اساتید عمران توصیه می کنیم که ، هنگام تعریف ومعرفی پروژه های دانشگاهی برای دانشجویان خود، امکان استفاده از قراردادهای هوشمند را نیز درپروژه مورد نظر، بررسی کنند تا عملا دانشجویان هنگام تحصیل با این مبانی جدید آشنا شوند.
درهمین جا مقاله را پایان می دهیم و امیدواریم مطالب مطرح شده برای خوانندگان مفید و جالب بوده باشد. البته بدلیل محدودیت های یک مقاله، بسیاری ازموضوعات مرتبط ، یا خلاصه بررسی شد و یا اصلا به آنها اشاره ای نشد. ضمنا شما می توانید در قسمت زیرنظرات خود را راجع به این مقاله مطرح بفرمایید.
